Het is inmiddels wel algemeen bekend dat ons moderne voedingspatroon verre van gezond en natuurlijk is. Diverse diëten zoeken daarom de oplossing in “teruggaan in de tijd”, paleodieet, oerdieet etc. Klopt dat?
Waarschijnlijk beheerste de mens 2,5 miljoen jaar geleden al het vuur.
400.000 jaar geleden werd er aantoonbaar eten bereid met vuur. Daardoor werd meer ‘eetbaar’. Alleen rauw eten is dus zeker niet historisch juist. Vuur maakte de ontwikkeling naar uiteindelijk de moderne mens mogelijk. Men was niet meer alle tijd en energie kwijt aan voedsel verzamelen en opeten.
100.000 tot 50.000 jaar geleden leefden mensen voornamelijk van verzamelde planten en de jacht en visvangst. (jager/verzamelaars) Onlangs bleek uit onderzoek dat er veel minder dierlijke producten werden gegeten dan altijd werd gedacht. Hiermee zakt ook de grond onder het paleodieet (dat hoofdzakelijk uit vlees bestaat) weg.
15.000 jaar geleden begon men landbouw te ontwikkelen en kwamen er gekweekte voedselgewassen in het dieet.
8.000 jaar geleden ontstond veeteelt en was vlees voorhanden en ook ging men zuivel eten. Zonder zuivel (vit A en D) zouden onze voorouders in het noordelijke klimaat niet hebben kunnen overleven.
5000 jaar geleden ontstond er een mutatie waardoor mensen van het Kaukasische ras (blanken) lactase bleven produceren na de vroege kinderjaren. Hierdoor konden ze zuivel blijven gebruiken en werden ze beter gevoed en kregen sterker nageslacht. Nu heeft de meerderheid van dit ras de mutatie. In andere delen van de wereld (Azië, Afrika, Amerika) kan de meerderheid van de bevolking nog steeds weinig of geen lactose (zuivel) verteren.
4.000 jaar geleden (bronstijd) ontwikkelden mensen manieren om voedsel te conserveren (fermenteren, drogen, zouten) om de winter door te komen.
2.000 jaar geleden ging men brood bakken (in eerste instantie met zuurdesem)
1.000 jaar geleden werd suiker geïsoleerd en als conserveermiddel gebruikt, zeldzaam en duur. Hierdoor raakte men gewend aan zoet.
300 jaar geleden werd de heilzame werking van levertraan ontdekt. Tot onze generatie werd dat gebruikt als de “R” in de maand zat. Lekker is anders dus de volgende generatie kreeg neutrale AD druppels. Pas kort geleden werd verband gelegd met veel problemen bij kinderen door gebrek aan Omega 3; dat zat namelijk ook volop in die levertraan, maar niet in de druppels. Nu zijn er speciale kindersupplementen met Omega 3.
200 jaar geleden kwamen de eerste voedselfabrieken die geraffineerd voedsel produceerden.
Makkelijk in gebruik, lang houdbaar. Dit heeft een grote vlucht genomen: vandaag de dag staat bijna de hele supermarkt vol met fabrieksvoer met veel te veel toevoegingen.
200 jaar geleden Splitste William Prout voeding in 3 onderdelen (“nutriënten”): vetten, eiwitten en koolhydraten. De voedingswetenschap was geboren.
200-100 jaar geleden werd hierop gefocust, evenals de belangrijkste stoffen in de grond (stikstof, kalium en fosfor); alles werd gezien als chemische onderdelen, maar snel was duidelijk dat er iets ontbrak: het was niet genoeg om gezond mee op te groeien.
100 jaar geleden werden vitamines populair (in 1912 ontdekt). Het bleek dat tekorten aan bepaalde vitamines ziektes kon veroorzaken.
Men kende toen zeker 3000 planten die gegeten werden.
100 jaar geleden werd geraffineerde suiker (half glucose, half fructose) algemeen beschikbaar door suikerbieten; daarna werden de mensen overspoeld met suiker waarvan met name het fructose deel problemen veroorzaakt. In de VS haalde men gemiddeld 1/6 van alle calorieën uit geraffineerde suiker.
70 jaar geleden werden geur-, kleur- en smaakstoffen aan het voedsel toegevoegd. Tegelijk werden vrije radicalen en antioxidanten ontdekt als aanvulling op vitamines.
65 jaar geleden kwamen de eerste snackbars die patat en snelle happen verkopen; 1e junk food.
50 jaar geleden probeerde de Amerikaanse Overheid ondervoeding tegen te gaan en er werd een comité opgericht dat advies zou moeten uitbrengen. Dat liep in het honderd omdat elk advies om ‘foute’ producten niet te eten werd geblokkeerd door de industrie: er mochten geen producten genoemd worden, alleen nutriënten.
50 jaar geleden ontdekte men kunstmatige zoetstoffen: poging om suikergebruik te minderen. Er is veel controverse over het al dan niet schadelijk zijn van deze stoffen. De fabrikanten geven grote bedragen uit aan ‘onderzoeken’ die de veiligheid zouden aantonen. Omdat het vaak heel lang duurt voordat schadelijkheid kan worden vastgesteld, kan je voor de veiligheid maar beter deze stoffen zo veel mogelijk vermijden.
40 jaar geleden tot nu werden meer dan 100 nieuwe, niet door de natuur gemaakte stoffen, aan ons voedsel toegevoegd. Net als elk onderdeel van verpakte levensmiddelen kregen deze E nummers. Natuurlijke stoffen hebben E nummers, maar ongewenste toevoegingen ook.
Een van de meest schadelijke is HFCS, high fructose corn syrup, hier op etiket vaak aangeduid als maissiroop. Dit is een heel goedkope zoetmaker die vanwege de fructose heel erg slecht is (o.a. voor de lever). Heeft geen E nummer.
30 jaar geleden begon men via genenmanipulatie voedsel te produceren.
Huidige situatie: veel mensen zijn overvoerd (obesitas) maar ondervoed (gebrekziektes steken de kop weer op).
Mensen (met name in VS) eten veel meer calorieën dan 100 jaar geleden, maar het zijn ‘lege’ in “witte” vorm.) Het overgrote deel van ons eten bestaat uit nog maar 4 planten (granen). Om lichaam en geest op orde te houden zijn 50-100 basisstoffen nodig, die haal je niet uit die 4 planten. Zelfs het vlees in de VS bestaat vooral uit mais en soja, omdat het daarmee wordt gevoerd in plaats van met vers gras.
De industrie kan ons niet veel méér laten eten, maar wel duurder. Een aardappel veranderen in pringles verhoogt de prijs van een paar cent naar een euro.
Om voedsel lang houdbaar te maken moeten de vitamines eruit, want die zorgen voor bederf. (Behalve vitamine C).
Door overmatig gebruik van “gewasbeschermingsmiddelen” is de niet-biologische voeding arm aan antioxidanten. De plant maakt die namelijk aan om zich tegen ziektes te beschermen (en dat doen ze dus ook bij ons als we ze eten) maar als er gespoten wordt zijn ze niet nodig voor de plant.
We weten nu zo veel over voeding (maar vast nog niet alles!) dat sommigen erin doorslaan en niets meer durven te eten. Dat werd een nieuw ziektebeeld: orthorexia.
De wetenschap moet voortdurend worden bijgesteld, dus wees voorzichtig met klakkeloos volgen! Ons is decennia lang voorgehouden dat we van verzadigd vet eten ziek worden. Alles moest meervoudig onverzadigd. Nu blijkt dat desastreus te zijn: dit veroorzaakt laaggradige ontstekingen die de basis vormen voor veel klachten.
De industrie blijft ons bombarderen met suiker en dwarsboomt elke poging om paal en perk te stellen. Alles is erop gericht ons ultra bewerkt voedsel te laten consumeren (verdienmodel). Gevolg: leefstijlziektes als diabetes en Alzheimer (ook wel diabetes 3 genoemd)
Behalve door het voedsel zelf worden we ook bestookt met stofjes die bij productie, verpakking en bereiding in het eten terechtkomen. Denk maar aan PFAS, antibiotica, aluminium, (micro) plastics etc.
Mensen hebben een groot vermogen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Het aanpassen aan een ander voedingspatroon vergt echter verschillende generaties!
Weston Price toonde aan dat de meest uiteenlopende diëten gezonde mensen kunnen opleveren, als het maar het dieet is wat je voorouders ook al aten. In geringere mate zie je dat in de Blues Zones
Daarom is het motto van Michael Pollan: Eet alleen wat je (over)grootmoeder zou herkennen als voedsel.
Let wel: elke vorm van bewust dieet is een luxe: een groot deel van de wereldbevolking is al blij als er elke dag één simpele maaltijd kan worden genuttigd!
